Đo lường Chính sách KTTH: Khung kỹ thuật và Chỉ số

Bạn có thể tìm thấy bản thu buổi hội thảo, cũng như bài thuyết trình và tài liệu được chia sẻ bởi diễn giả tại liên kết này.

Hội thảo trực tuyến đầu tiên “Đo lường Chính sách Kinh tế Tuần hoàn: Khung kỹ thuật và Chỉ số” trong chuỗi hội thảo trực tuyến “Khai thông kinh tế tuần hoàn vì một Việt Nam bền vững”đã diễn ra vào Thứ Tư, ngày 07 tháng 6 năm 2023. Hội thảo đã thu hút sự tham gia của hơn 70 chuyên gia và nhà hoạt động trong lĩnh vực kinh tế tuần hoàn (KTTH) đến từ Việt Nam, Nhật Bản, Đức, Bỉ, Singapore và Nigeria. Trong bối cảnh Kế hoạch hành động quốc gia (KHHD QG) về KTTH được soạn thảo để ban hành vào tháng 12 năm 2023, hội thảo trực tuyến đã cung cấp tổng quan về kinh nghiệm quốc tế trong khuôn khổ Giám sát & Đánh giá cũng như trình bày và thảo luận về các chỉ số đề xuất cho KHHD QG về KTTH phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Ông Arpit Bhutani, Giám đốc điều hành của Phòng thí nghiệm đổi mới tuần hoàn, đã bắt đầu hội thảo trực tuyến bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của lộ trình KTTH/KHHDQG như một công cụ chiến lược. Ông nhấn mạnh vai trò của kế hoạch trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi toàn diện và lâu dài sang nền KTTH. Trong số 50 lộ trình được phát triển hoặc hiện đang được phát triển trên khắp thế giới, các KHHD QG được điều chỉnh phù hợp nhằm phục vụ cho các bối cảnh độc đáo của các quốc gia khác nhau, và các lộ trình này đặc biệt tập trung vào các quốc gia ở phía Nam bán cầu và châu Âu. Để giám sát hiệu quả hoạt động và đánh giá tác động của các chính sách KTTH, việc tích hợp các số liệu KTTH trong KHHDQG là điều cần thiết. Ông Bhutani đã đề xuất một khung hệ thống cho các chỉ số này, nêu bật năm lĩnh vực chính: năng lượng sạch, quản lý chất thải, bảo tồn môi trường, phân tầng sinh học và hoạch định chính sách để thay đổi hệ thống. Ông cũng nhấn mạnh tính chất chu trình của quá trình, trong đó việc lượng giá và sửa đổi các chỉ số là cần thiết. Trong phần trình bày của mình, ông Bhutani cũng đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về các chỉ số khác nhau và cách mỗi quốc gia ưu tiên các lĩnh vực, ngành công nghiệp, loại chất thải cũng như độ rộng và độ sâu của các chỉ số. Đáng chú ý, ông lưu ý tầm quan trọng của dòng chất thải và nhấn mạnh sự cần thiết của các lộ trình quốc gia trong việc chuyển trọng tâm sang thượng nguồn, cải thiện thiết kế sản phẩm để hỗ trợ các quy trình tuần hoàn. Ngoài ra, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của các chỉ số liên quan đến việc làm xanh và tín dụng xanh, có thể tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi chung sang nền KTTH. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng các chỉ số này vẫn rất hạn chế, hiếm được tích hợp vào trong các lộ trình hiện tại.

Trong phần trình bày tiếp theo, ông Carlo Lupi, Chuyên gia tư vấn cho UNDP Việt Nam, tập trung vào bộ chỉ số cho Kế hoạch hành động quốc gia về nền kinh tế tuần hoàn (KHHDQG KTTH) của Việt Nam. Ông bắt đầu bằng cách giải thích cơ sở lý luận cơ bản của phương pháp tiếp cận của mình, nhằm tiếp cận “vòng tuần hoàn tuyệt đối” thông qua việc sử dụng năng lượng và vật liệu tái tạo. Ông nhấn mạnh rằng một khung đo lường vững chắc phải dựa trên định nghĩa của quốc gia về nền KTTH, như được nêu trong các văn bản pháp luật đã công bố. Những tài liệu này cung cấp một ma trận nền tảng cho bộ chỉ số KTTH sơ bộ ông Lupi thiết kế riêng cho Việt Nam. Các chỉ số đề xuất tập trung vào bốn giai đoạn của vòng đời vật liệu: thiết kế, sản xuất, tiêu thụ và hoạt động dịch vụ; và tuân thủ bốn nguyên tắc: giảm tiêu thụ nguyên liệu thô, kéo dài tuổi thọ sản phẩm, giảm thiểu phát sinh chất thải và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường. Để minh họa cho cách tiếp cận của mình, ông Lupi đưa ra một số chỉ số, bao gồm tỷ lệ tiêu thụ năng lượng điện trong nước có nguồn gốc từ các nguồn tái tạo, tiêu thụ vật liệu và khoáng sản không thể tái tạo, sử dụng nguồn nước tái tạo, và tỉ lệ tái chế chất thải rắn. Ông Lupi cũng nhấn mạnh Việt Nam được xếp vào nhóm “chịu áp lực thiếu hụt nước” vì hơn 60% nguồn nước ở Việt Nam đến từ các lưu vực nằm ở các nước láng giềng, khiến cho tính tuần hoàn của nước trở thành một chỉ số quan trọng cần được giám sát trong KHHDQG KTTH. Bằng cách giải quyết vấn đề tuần hoàn nước, Việt Nam có thể chủ động ngăn chặn tình trạng thiếu nước trong tương lai và đảm bảo quản lý tài nguyên nước bền vững.

Diễn giả cuối cùng, ông Hideki Wada, cố vấn chính của Vietnam Waste Planning đã chia sẻ những hiểu biết sâu sắc và đề xuất một công cụ chính sách dựa trên kinh nghiệm của Nhật Bản. Ông bắt đầu bằng cách giới thiệu hệ thống luật pháp của Nhật Bản, tập trung vào chu trình vật liệu và đạo luật tái chế áp dụng đối với từng sản phẩm riêng lẻ. Cách tiếp cận này đã dẫn đến việc thiết lập một hệ thống dữ liệu thống kê toàn diện ở Nhật Bản để theo dõi dòng nguyên liệu. Hệ thống này dựa trên ba chỉ số cơ bản: năng suất tài nguyên, tỷ lệ tái chế và chất thải chôn lấp. Ngoài nguyên vật liệu, Nhật Bản còn theo dõi tính tuần hoàn của xã hội thông qua các dòng sản phẩm. Chuyển trọng tâm sang Việt Nam, ông chỉ ra hiện nay có 103 sản phẩm được Tổng cục Thống kê thu thập số liệu và công bố hang năm. Dựa trên mô hình tính toán, ông cho rằng một số sản phẩm ở Việt Nam vẫn có tiềm năng đáng kể về tính tuần hoàn và đưa ra các điểm hành động chi tiết để tăng cường sự tuần hoàn của từng sản phẩm cụ thể. Để kết thúc bài thuyết trình, ông Wada nhấn mạnh rằng các chỉ số này sẽ đóng vai trò quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách, cung cấp cái nhìn chi tiết về tình hình hiện tại và dự đoán mức độ tiêu thụ trong tương lai của từng nguyên vật liệu, xác định các bước hành động cần thiết để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, đo lường tiến độ chính sách và tạo điều kiện thích ứng linh hoạt.

Sau khi kết thúc ba bài trình bày, những người tham gia đặt câu hỏi xung quanh hiện trạng và xu hướng quốc tế về KHHDQG KTTH; ưu nhược điểm của các phương pháp luận; phân tích dòng vật liệu, cụ thể lấy Nhật Bản làm trường hợp nghiên cứu điển hình và một bộ chỉ số toàn diện không chỉ bao gồm yếu tố vật liệu, mà còn năng lượng và tài nguyên nước; cách tính và nguồn số liệu của từng chỉ tiêu. Mọi thắc mắc đều được các diễn giải đáp thỏa đáng trong phần Hỏi đáp.

Về chuỗi hội thảo trực tuyến:

• Quý vị có thể tham khảo them thông tin và đăng ký ở đây.