Hà Nội – tháng 7 năm 2022. Từ ngày 30 tháng 6 đến ngày 2 tháng 7, Viện Chính sách Kinh tế – Môi trường (Hiệp hội Kinh tế Môi trường Việt Nam) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) tổ chức “Khoá đào tạo nâng cao năng lực Kinh tế tuần hoàn cho doanh nghiệp”. Với sự tham dự của khoảng 50 đại diện đến từ 40 doanh nghiệp khác nhau ở khu vực phía Bắc, khóa đào tạo 3 ngày tại Hà Nội là một trong những 3 khoá đào tạo về kinh tế tuần hoàn tại 3 thành phố của Việt Nam.
Thông qua chương trình, các doanh nghiệp đã được học kiến thức về các công cụ phát triển mô hình kinh doanh tuần hoàn, các chính sách của Chính phủ về phát triển Kinh tế tuần hoàn, các yêu cầu thương mại bền vững của Hiệp định Thương mại Tự do Châu Âu – Việt Nam (EVFTA) và các mô hình kinh tế tuần hoàn có thể áp dụng cho doanh nghiệp. Các học viên cũng có cơ hội tham quan mô hình thực tiễn vận hành kinh tế tuần hoàn (KTTH) tại Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền, thành phố Hải Phòng.
Phát biểu tại lễ khai mạc, PGS.TS. GS.TS Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện Chính sách Kinh tế – Môi trường (EEPI), bày tỏ hy vọng về những tác động tích cực mà nền kinh tế tuần hoàn có thể mang lại khi được tiếp cận một cách khoa học. Tiến sĩ giải thích rằng “các doanh nghiệp sẽ có cái nhìn đầy đủ hơn về nền kinh tế tuần hoàn và có những điều chỉnh phù hợp cho định hướng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai dựa trên sự chia sẻ kinh nghiệm của các chuyên gia trong nước và quốc tế”.
Tiếp theo đó, ông Patrick Haverman, Phó đại diện thường trú tại UNDP Việt Nam đã có bài phát biểu về vai trò của khối doanh nghiệp khi chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn. Ông nhấn mạnh rằng “tại Việt Nam, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 96% tổng số công ty, sử dụng 47% lao động và đóng góp 36% giá trị gia tăng quốc gia. Khối doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi, áp dụng và vận hành các mô hình kinh doanh vòng tròn, công nghệ các-bon thấp và công nghệ sạch”.
Ông Nguyễn Thanh Yên, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất thải – Tổng cục Môi trường (Bộ TNMT) chia sẻ tầm quan trọng của sự tham gia từ phía cộng đồng. Ông cho biết Việt Nam được coi là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực tái chế, đây là một trong những khía cạnh “R” quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn. Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc lan toả khái niệm kinh tế tuần hoàn cho những người thuộc tất cả các tầng lớp trong xã hội.
Ngày 1
Trường Đại học Ngoại thương (FTU) giới thiệu một số kết quả của chương trình đào tạo khóa 1 về kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh những kết quả ấn tượng, họ cho rằng trí tuệ tập thể đóng vai trò quan trọng trọng để cùng hướng tới mục tiêu chung.
Các chuyên gia từ Đại học Khoa học Ứng dụng Saxion ở Hà Lan đã cung cấp thông tin tổng quan về các mô hình Kinh tế tuần hoàn và thiết kế mô hình KTTH; (2) Các mô hình KTTH tập trung vào xử lý nước thải; và các ứng dụng blockchain trong KTTH.
Tiến sĩ Nguyễn Công Thành (Đại học Kinh tế Quốc dân) đã trình bày 3 cơ hội sinh lời từ việc thực hiện KTTH tại Việt Nam: Hoạt động thương mại quốc tế của Việt Nam; Phục hồi kinh tế xanh của Việt Nam; và Chiến lược kinh doanh sau COVID-19. Ông cũng giới thiệu các nguồn tài chính tiềm năng để hỗ trợ triển khai kinh doanh theo vòng tròn và áp dụng kinh doanh theo kinh tế tuần hoàn.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Xuân Thắng nêu rõ vai trò của các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) trong kinh doanh nhằm đạt được mục tiêu sản xuất và tiêu dùng bền vững. Điều này có thể đạt được thông qua thảo luận về các kinh nghiệm phát triển bền vững quốc tế và các khuyến nghị để áp dụng tại Việt Nam.
Ngày 2
Chuyên gia của Đại học Saxion đã cung cấp kiến thức về công cụ phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, bao gồm một loạt các mô hình được cho là sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn thiết kế.
Tiến sĩ Lại Văn Mạnh (ISPONRE) nhấn mạnh rằng “kinh tế tuần hoàn thúc đẩy sự tách biệt giữa tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và tác động môi trường, sử dụng hiệu quả vốn tự nhiên và giảm ô nhiễm môi trường.” Ông chỉ ra những lợi ích mà doanh nghiệp sẽ đạt được khi áp dụng khái niệm CE, sau đó đưa ra các công cụ KTTH, chính sách KTTH và lộ trình KTTH để thúc đẩy việc áp dụng nó. Ông cũng đề cập đến một số chính sách khuyến khích như quốc gia đầu tư, tài chính xanh, v.v.
PGS.TS Nguyễn Thế Chính (EEPI) nhấn mạnh “Việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế mới mang lại lợi ích; tuy nhiên, họ gặp phải những khó khăn nhất định ”. Ông cũng chỉ ra rằng “các doanh nghiệp cần mở rộng kết nối để triển khai mô hình KTTH hiệu quả, đặc biệt là phân tích chi phí – lợi ích (CBA) và tiêu thụ sản phẩm, cùng với truyền thông và nâng cao hình ảnh”.
GS Nguyễn Danh Sơn (EEPI), trình bày về mạng KTTH, ông nhấn cho rằng “Mô hình mạng phát triển bền vững trước đây thường theo chiều dọc và hẹp với nhiều tính chất tuyến tính. Mạng lưới hiện nay đã khác, không chỉ theo chiều dọc mà chủ yếu là theo chiều ngang, và không giới hạn về lãnh thổ. Ngày nay, công nghệ kỹ thuật số giúp mở rộng kết nối không giới hạn đã tạo nên điểm nhấn đặc biệt trong các lĩnh vực về KTHH. Kết nối số xóa bỏ các rào cản quản lý và quản lý, tăng cơ hội tiếp cận thông tin, nguồn lực và năng lực sáng tạo của tất cả các bên liên quan ”.
Ngày 3
Ngày cuối cùng bao gồm chuyến thăm mô hình thực hành KTTH tại Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền, thành phố Hải Phòng. Tất cả các học viên đều được nghe giới thiệu về mô hình KTTH tại Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền và tận mắt chứng kiến các quy trình xử lý nước thải tuần hoàn.
Các bước trong tương lai
Khóa đào tạo sau tập huấn sẽ được tổ chức để hỗ trợ các doanh nghiệp được lựa chọn trong 4 tháng, với sự tham gia của các chuyên gia cố vấn. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn được cung cấp bộ công cụ CE, hướng dẫn và tư vấn tư vấn để hỗ trợ họ trong hành trình tìm kiếm và phát triển hơn nữa các mô hình kinh doanh tuần hoàn. Một loạt bài giảng về nền kinh tế tuần hoàn sẽ sớm được đưa ra, bao gồm tất cả các vấn đề liên quan như blockchain trong KTTH, cơ chế khuyến khích và xử lý chất thải…
